Kennsluáætlun
Bekkur: 5. – 7. bekkur
Námsgrein: Samfélagsgreinar
Kennari: Auður Hermannsdóttir
Tímafjöldi: 1 klst á viku.
Námsgögn: Ég og sjálfsmyndin Lesbók og vinnubók. Styrjaldir og kreppa – saga 20. aldar. Ýmis verkefni frá kennara.
Lykilhæfni: Námsgreinin kemur inn á eftirfarandi þætti samkvæmt aðalnámskrá grunnskóla:
× Tjáning og miðlun
× Skapandi og gagnrýnin hugsun
× Sjálfstæði og samvinnu
× Nýting miðla og upplýsinga
× Ábyrgð og mat á eigin námi.
Grunnþættir: Samkvæmt aðalnámskrá grunnskóla eru grunnþættir menntunar sex: Læsi – Sjálfbærni – Lýðræði og mannréttindi – Jafnrétti – Heilbrigði og velferð – Sköpun.
Í námsgreininni er unnið með alla þessa þætti þó mismikið sé eftir árgöngum.
Kennsluhættir: Kennsla í samfélagsfræði á miðstigi er fjölbreytt og byggist m.a. upp á innlögn og fyrirlestrum kennara og verkefnavinnu nemenda, bæði einstaklings- og hópverkefnum. Reynt er að hafa verkefnin sem fjölbreyttust.
Námsmat: Símat sem byggir á verkefnavinnu og ástundun nemenda í kennslustundum.
Hæfniviðmið í samfélagsfræði
Reynsluheimur
Umhverfi, samfélag, saga, menning: Hæfni nemanda til að skilja veruleikann
Að nemandi geti:
- Sýnt fram á skilning á mikilvægum gildum, svo sem kærleika, mannhelgi, félagslegu réttlæti, umhyggju fyrir öðrum mönnum og öllu lífi,
- Skýrt tengsl samfélags, náttúru, trúar og lífsviðhorfa fyrr og nú,
- Fylgt ferli orsaka og afleiðinga af gerðum manna og bent á leiðir til úrbóta,
- Gert grein fyrir einkennum og stöðu Íslands í heiminum í ljósi legu og sögu landsins, breytilegrar menningar, trúar og lífsviðhorfa,
- Greint samhengi heimabyggðar við umhverfi, sögu, menningu og félagsstarf,
- Aflað sér, metið og hagnýtt upplýsingar um menningar- og samfélagsmálefni í margvíslegum gögnum og miðlum,
- Notað mikilvæg hugtök til að fjalla um menninag- og samfélagsmálefni,
- Lýst náttúruferlum sem hafa áhrif á land og gróður,
- Áttað sig á hvernig loftslag og góðurfar hafa áhrif á búsetu og lífsskilyrði,
- Lýst með dæmum áhrifum tækni og mannlegrar athafna á samfélag og umhverfi,
- Gert sér grein fyrir nýtingu og vernd auðlinda og umhverfis, hvernig hver einstaklingur getur lagt sitt af mörkum til verndar,
- Notað kort og gröf til að afla sér upplýsinga,
- Rætt á upplýstan hátt um tímabil, atburði og persónur, sem vísað er til í þjóðfélagsumræðu,
- Metið heimildir og ólík sjónarhorn í umfjöllun um sögu og samtíð,
- Velt fyrir sér ýmsum þáttum sem sagan hefur mótast af, svo sem umhverfi, samfélagsskipulag og þjóðfélagshreyfingum,
- Lýst einkennum og þróun íslensks þjóðfélags og tekið dæmi um mikilvæga áhrifaþætti,
- Dregið upp mynd af afmörkuðum efnisþáttum stórrar og smárrar sögu, nálægrar eða fjarlærar,
- Greint hvernig sagan birtist í textum og munum, hefðum og minningum,
- Lýst margbreytileika helstu trúarbragða og lífsviðhorfa og áhrifum þeirra á líf fólks,
- Rætt viðfangsefni sem snerta trú, lífsviðhorf og siðferði og sett í samhengi við atburði daglegs lífs,
- Gert grein fyrir völdum frásögnum, hefðum, hátíðum, siðum og táknum í kristni og nokkrum helstu trúarbrögðum heims,
- Borið saman valin túar- og lífsviðhorf,
- Nefnt dæmi um áhirf helgirita helstu túarbragða á menningu og samfélög,
- Borið kennsl á túarlegar vísanir og tjáningu í listum og bókmenntum,
- Gert sér grein fyrir margbreytileika fjölskyldna og margvíslegum hlutverkum innan þeirra,
- Lýst nokkrum einkennum lýðræðislegra samfélagshátta,
- Gert grein fyrir hlutverki nokkurra helstu stofnana samfélagsins,
- Gert grein fyrir hugmyndum um samhjálp og velferð og framkvæmd hennar í samfélaginu,
- Lýst með dæmum hvernig samfélagsgerð tengist lífi einstaklinga,
- Sýnt fram á skilnig á kostnaði eigin neyslu og sé læs á þau áhrif sem ýmis tilboð og auglýsingar hafa á eigin neyslu og á samfélagið,
- Séð gildi slysavarna og viðbragða við slysum í heimahúsum, nærsamfélagi og náttúrunni.
Hugarheimur
Sjálfsmynd: Hæfni nemanda til að átta sig á sjálfum sér og öðrum
Að nemandi geti:
- Lýst sjálfum sér og tekið dæmi um þætti sem hafa áhrif á sjálfsmynd hans, svo sem úr nærsamfélagi, umhverfi og menningu,
- Lýst með dæmum gildi jákvæðra lífsviðhorfa, dygða og gildismats fyrir eigin sjálfsvitund,
- Áttað sig á ólíkum kynhlutverkum á nokkrum sviðum og hvernig þau mótast og breytast,
- Gert sér gein fyrir eigin styrkleikum og veikleikum,
- Vegið og metið áhrif fyrirmynda og staðalmynda, hvernig vinna megi með þau á sjálfstæðan og uppbyggjandi hátt,
- Lýst margvíslegum tilfinningum og áttað sig á áhrifum þeirra á hugsun og hegðun,
- Tileinkað sér heilbrigða og holla lífshætti,
- Metið jákvæð og neikvæð áhrif ýmissa árita í umhverfinu á líf hans og tekið gagnrýna afstöðu til þeirra,
- Gert sér grein fyrir jafngildi sínu og annarra manna og rætt þýðingu þess,
- Sett sig í spor fólks með ólíkan bakgrunn á völdum stöðum og tímum,
- Sett sér markmið og gert áætlanir við fjölbreytt viðfangsefni.
Félagsheimur
Samskipti: Hæfni nemanda til að mynda og þróa tegnsl sín við aðra
Að nemandi geti:
- Tekið þátt í lýðræðislegu samstarfi og samræðu,
- Borið kennsl á ólíkan bakgrunn fólks og virt frelsi þess til mismunandi trúar, lífsgilda, skoðana og lífshátta,
- Metið og brugðist við ólíkum skoðunum og upplýsingum á fordómalausan hátt,
- Rökrætt um ólík málefni af samfélagslegum og siðferðislegum toga,
- Tekið þátt í samræðu um stöðu sína sem þátttakandi í samfélaginu, réttindi og skyldur, sýnt ábyrgð í samskiptum og átti sig á réttindum sínum samkvæmt alþjóðarsáttmálum,
- Tjóð þekkingu sína og viðhorf með fjölbreyttum hætti, einn sér og í samstarfi við aðra,
- Nefnt dæmi um gildi jafnréttis og mannréttinda í samfélaginu og rætt áhrif staðalímynda,
- Sýnt sanngirni, sjálfstraust og virðingu í samskiptum og samvinnu við aðra,
- Rætt um eigin athafnir og afleiðingar þeirra,
- Rætt reglur í samskiptum fólks og tekið þátt í að setja sameiginlegar leikreglur með öðrum,
- Tekið þátt í samfélagsmálum á ábyrgan hátt,
- Sýnt samferafólki sínu tillitsemi og umhyggju.